Tomatenbrood

De Catalanen bewaren romantische herinneringen aan hun eenvoudigste gerecht: het herinnert hen aan hoe lekker het tomatenbrood in hun jeugd was, toen hun moeders het al bij de eerste begroeting op tafel zetten.  

Pa amb tomàquet oftewel Brood met tomaten; Spaans: pan con tomatè hoort zo zeer bij het dagelijks leven van de Catalanen, dat ze graag van een eeuwen oude traditie spreken.

In werkelijkheid werd de uit Amerika geëxporteerde tomaat pas in de 18e eeuw in de Catalaanse keuken algemeen gebruikt. De glorieuze combinatie met brood en olijfolie ontstond waarschijnlijk in het midden van de 19e eeuw.

De basis voor tomatenbrood vormt het grote, ronde pa depages (boerenbrood), dat heel stevig en dicht moet zijn en onder de donkere korst slechts erg langzaam uitdroogt, zodat het brood de volgende en de daaropvolgende dag ook nog goed is.

De geschiktste tomaten voor het gerecht zijn klein, donkerrood en bovenal uitgesproken rijp en sappig. Elke goed gesorteerde Catalaanse groentewinkel verkoopt tomaten voor in salade en voor op brood. Met belegd brood heeft het overigens weinig te maken. Allereerst wordt een tomaat gehalveerd en op een snee brood ‘gesmeerd’.
Een paar druppels van de beste koudgeperste olijfolie en wat zout ronden dit culinaire kunstwerk af.

Tomatenbrood wordt zo gegeten of met kaas, rauwe ham of een van de ontelbare soorten worst uit dit land. Verder past het goed bij een Spaanse tortilla en gegrild vlees. Het brood kan ook geroosterd worden voor het met tomaat belegd wordt; het smaakt dan met ingelegde ansjovis uit de kuststreek L’Escala (anxoves de L’Escala) erg goed.

Traditionele restaurants bieden brood en tomaten gescheiden aan en de gast bereidt aan tafel zijn eigen tomatenbrood. Andere gelegenheden zijn gespecialiseerd in llesques de pa (sneetjes brood): tomatenbrood met diverse soorten beleg — van eenvoudige ham tot escalivada, gestoofde groenten, die koud met wat olijfolie geserveerd worden.